01.คำนำ-หญ้าแฝกดอยตุง
คำนำ
เมื่อกว่า 20 ปีมาแล้ว เคยมีการนำหญ้าแฝกหอมจากประเทศมาเลเซียเข้ามาทดลองปลูกในภาคใต้ของประเทศไทย โดยปลูกแซมระหว่างแถวยางพารา ในขณะที่ต้นยางพารายังมีอายุไม่มากพอที่จะทำการกรีดเอาน้ำยางได้ เพื่อให้ชาวสวนยางสามารถขุดรากนำมาขายก่อนที่จะมีรายได้จากการกรีดยาง แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ เนื่องจากรากหญ้าแฝกหยั่งลึกลงในดิน ทำให้ขุดได้รากไม่มากนักไม่คุ้มค่าใช้จ่ายหญ้าแฝกจึงถูกลืมไป
จนกระทั่งเมื่อประมาณปลายปี พ.ศ.2534 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงศึกษาการใช้หญ้าแฝกในการอนุรักษ์ดินและน้ำจากเอกสารของธนาคารโลก โดยพระปรีชาสามารถและสายพระเนตรอันยาวไกล ได้ทรงมีพระราชดำรัสให้หน่วยราชการต่างๆ และภาคเอกชนนำหญ้าแฝกมาทดลองปลูกเพื่อป้องกันดินพังทลาย ความสนใจเรื่องหญ้าแฝกจึงเกิดขึ้นอย่างกว้างขวางไม่เฉพาะแต่ในประเทศไทย ในต่างประเทศก็เริ่มมีการเคลื่อนไหวเพื่อขึ้นจนกระทั่ง International Erosion Control Association ได้ทูลเกล้าฯ ถวาย International Merit Award แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เมื่อต้นปี พ.ศ.2536 ในฐานะที่ทรงเผยแพร่สนับสนุนหญ้าแฝกในการอนุรักษ์ดินและน้ำจนเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง
โครงการพัฒนาดอยตุงฯ ได้เริ่มทดลองปลูกหญ้าแฝกตามพระราชดำริของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ตั้งแต่ปลายเดือนมกราคม พ.ศ.2535 จนบัดนี้ได้ศึกษารวบรวมข้อมูลของหญ้าแฝกจากแหล่งต่างๆ ที่นำมาทดลองปลูกในพื้นที่ดอยตุง การศึกษาลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของหญ้าแฝกชนิดต่างๆ การศึกษาวิธีการขยายพันธุ์ การศึกษาความสามารถในการกระจายของรากลงในดิน ประโยชน์ในการป้องกันดินพังทลายและการอนุรักษ์ดินและน้ำ ทั้งในพื้นที่โครงการและนอกพื้นที่ การนำใบหญ้าแฝกมาทำไพหญ้าแฝกมุงหลังคา การใช้ใบหญ้าแฝกในงานหัตถกรรม ฯลฯ
พระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีเป็นเสมือนแรงบันดาลใจให้เจ้าหน้าที่ในโครงการศึกษาพัฒนาหญ้าแฝกปฏิบัติงานอย่างเต็มกำลังสติปัญญา จนโครงการพัฒนาดอยตุงฯ เป็นแหล่งข้อมูลเรื่องหญ้าแฝกที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศไทยในปัจจุบัน ข้อมูลที่เกิดจากการศึกษาอย่างจริงจัง เป็นระบบและต่อเนื่อง น่าจะเป็นประโยชน์สำหรับผู้ที่สนใจในการใช้หญ้าแฝกเพื่ออนุรักษ์ดินและน้ำ
ในวโรกาสวันคล้ายวันพระราชสมภพของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี 21 ตุลาคม พ.ศ.2536 สำนักงานประสานงานโครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จึงจัดพิมพ์ข้อมูลจากการทดลองศึกษาหญ้าแฝกในพื้นที่โครงการฯ ทูลเกล้าฯ ถวายเป็นราชสักการะ เพื่อพระราชทานเป็นวิทยาทานแก่หน่วยงาน โรงเรียน ห้องสมุด เป็นการเผยแพร่ประโยชน์ของหญ้าแฝกและสนับสนุนการใช้หญ้าแฝกในการอนุรักษ์ดินและน้ำต่อไป
สำนักงานประสานงานโครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริขอขอบคุณ คุณเจริญ และคุณหญิงวรรณา สิริวัฒนภักดี ที่ได้ให้ความสนับสนุนในการจัดพิมพ์หนังสือเล่มนี้
