ทศวรรษที่ ๓ แรกเริ่มทรงเรียนรู้เพื่อประชาชน (พ.ศ. ๒๔๙๐ - ๒๔๙๙)

...ความรู้นั้นเปรียบเสมือนศาสตราวุธ ย่อมจะเป็นคุณหรือโทษให้เท่ากัน สำคัญอยู่ที่ใช้ คือถ้าใช้ถูกทางก็ป้องกันอันตรายได้ ถ้าใช้ไม่ถูกทางก็กลับจะเป็นอันตรายประหารตัวเอง และแม้ผู้อื่นด้วย...

พระบรมราโชวาทพระราชทานในพิธีพระราชทานปริญญาบัตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ วันที่ ๒๐ สิงหาคม พุทธศักราช ๒๕๐๗

พุทธศักราช ๒๔๙๐ ระหว่างทรงศึกษาต่อ ณ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจด้วย
พุทธศักราช ๒๔๙๐-๒๔๙๒ ศึกษา ณ มหาวิทยาลัยโลซานน์ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์

ทรงมุ่งมั่นศึกษา : สร้างภูมิพลังเพื่อแผ่นดิน

โดยทรงเปลี่ยนแนวการศึกษาของพระองค์จากสาขาวิศวกรรมศาสตร์ที่ทรงศึกษาอยู่เดิม เป็นสาขาวิชาเกี่ยวกับการปกครอง เช่น กฎหมาย อักษรศาสตร์ รัฐศาสตร์ รัฐประศาสนศาสตร์ เป็นต้น

ในช่วงที่ทรงศึกษาอยู่ต่างประเทศได้ทรงมีโอกาสใช้ชีวิตอย่างธรรมดา เรียบง่าย ใกล้ชิดกับสามัญชนและทรงศึกษาเรียนรู้ชีวิตความเป็นอยู่ของคนในทุกระดับชั้น

ทรงทุ่มเททั้งพระวรกายและพระสติปัญญาในการศึกษาอย่างเต็มพระกำลัง ทั้งนี้ ก็เพื่อทรงเตรียมพระองค์ในการที่จะทรงเป็นประมุขของประเทศ

พุทธศักราช ๒๔๙๓
พระราชพิธีบรมราชาภิเษก ณ พระที่นั่งไพศาลทักษิณ ในพระบรมมหาราชวัง
พุทธศักราช ๒๔๙๓
เสด็จออกสีหบัญชร พระที่นั่งสุทไธสวรรย์ปราสาท

ทรงรับพระราชภารกิจและหน้าที่อันยิ่งใหญ่ :
"เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุข
แห่งมหาชนชาวสยาม"

ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งการพระราชพิธี
บรมราชาภิเษกตามแบบอย่างโบราณราชประเพณี
ในวันที่ ๕ พฤษภาคม พ.ศ.๒๔๙๓ ณ พระที่นั่งไพศาล
ทักษิณ ในพระบรมมหาราชวัง เฉลิมพระบรมนามาภิไธย
จารึกในพระสุพรรณบัฏว่า พระบาทสมเด็จ พระปรมินทร
มหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดี
จักรีนฤบดินทร สยามินทราธิราช บรมนาถบพิตร
ในวันมหามงคลนั้น พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัวได้
พระราชทานปฐมบรมราชโองการแก่ประชาชนชาวไทยว่า

"เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุข
แห่งมหาชนชาวสยาม"

พุทธศักราช ๒๔๙๘
แม่เฒ่าตุ้ม จันทนิตย์ วัย ๑๐๒ ปี ถวายดอกบัวสายสีชมพู ๓ ดอก แด่พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ ๑๓ พฤศจิกายน ณ สามแยกชยางกูร-เรณูนคร จังหวัดนครพนม จนกลายมาเป็น ภาพประวัติศาตร์ที่น่าประทับใจ ภาพหนึ่ง
พุทธศักราช ๒๔๙๓ พระราชทานปริญญาบัตร ปีการศึกษา ๒๔๙๒
ดูหน้าที่เกี่ยวข้อง
พุทธศักราช ๒๔๙๔ ทรงปล่อยพันธุ์ปลาหมอในสระน้ำ หน้าพระที่นั่งอุดร
พุทธศักราช ๒๔๙๕ รถพระที่นั่งติดหล่ม และถนนสายห้วยมงคล จึงเกิดขึ้น
ดูหน้าที่เกี่ยวข้อง
พุทธศักราช ๒๔๙๕ ทรงก่อตั้งสถานีวิทยุ อ.ส.เพื่อเป็นสื่อประชาสัมพันธ์
ดูหน้าที่เกี่ยวข้อง
พุทธศักราช ๒๔๙๓ ทรงคลาริเนตร่วมกับ วงเครื่องสายผสม วงแพทย์อาวุโส ออกอากาศทางสถานีวิทยุ อ.ส.พระราชวังดุสิต
ดูหน้าที่เกี่ยวข้อง
พุทธศักราช ๒๔๙๖ บ้านปากทวาร ตำบลหินเหล็กไฟ อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
พุทธศักราช ๒๔๙๖ บ้านปากทวาร ตำบลหินเหล็กไฟ อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
พุทธศักราช ๒๔๙๖ ทอดพระเนตรแพทย์ ที่กำลังตรวจ สุขภาพเด็กในท้องที่ทุรกันดาร
พุทธศักราช ๒๔๙๗ หน่วยแพทย์เคลื่อนที่หน่วยแรก ดูหน้าที่เกี่ยวข้อง
พุทธศักราช ๒๔๙๘ หน่วยแพทย์เคลื่อนที่ พระราชทาน ทางน้ำ "เวชพาหน์"
ดูหน้าที่เกี่ยวข้อง
เรือ "เวชพาหน์"
พุทธศักราช ๒๔๙๘ เสด็จฯ ไปทรงเยี่ยมราษฎร จังหวัดขอนแก่น
พุทธศํกราช ๒๔๙๘ เสด็จฯ ไปทรงเยี่ยมราษฎร ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยขบวนรถไฟพระที่นั่ง จากสถานีจิตรลดา กรุงเทพฯ
พุทธศักราช ๒๔๙๘ ทรงเยี่ยมราษฎร ภาคกลาง
พุทธศักราช ๒๔๙๘ มีพระราชปฏิสันถารกับชาวเมือง จำปาศักดิ์ ที่มารอรับเสด็จหน้าศาลากลาง จังหวัดอุบลราชธานี เมื่อวันที่ ๑๗ พฤศจิกายน ๒๔๙๘
พุทธศักราช ๒๔๙๘ เสด็จฯ ไปทรงเยี่ยมราษฎรภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ท่ามกลางอากาศร้อนระอุ
ทุนอานันทมหิดล
พุทธศักราช ๒๔๙๙ ทรงเยี่ยมตำรวจตะเวนชายแดน
พุทธศักราช ๒๔๙๙ พระราชพิธีทรงพระผนวช ณ พระอุโบสถ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม
ดูหน้าที่เกี่ยวข้อง
ขณะทรงพระผนวช ทรงปฏิบัติศาสนกิจเช่นเดียวกับ ภิกษุอื่นๆ