เสด็จพระราชสมภพ

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชเป็นพระโอรสในสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรมพระบรมราชชนก(๑) และสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี(๒) เสด็จพระราชสมภพเมื่อวันจันทร์เดือนอ้าย ขึ้น ๑๒ ค่ำ ปีเถาะ นพศก จุลศักราช ๑๒๘๙ ตรงกับวันที่ ๕ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๔๗๐ ณ โรงพยาบาลเคมบริดจ์ ปัจจุบันคือโรงพยาบาลเมานท์ออเบิร์น (Mount Auburn) เมืองเคมบริดจ์ (Cambridge) รัฐแมสซาชูเซตส์ (Massachusetts) ขณะสมเด็จพระบรมราชชนกทรงศึกษาวิชาการแพทย์และประทับอยู่ ในสหรัฐอเมริกา พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีสมเด็จพระเชษฐภคินี ๑ พระองค์ คือ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนากรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์(๓) และมีสมเด็จพระบรมเชษฐาธิราช ๑ พระองค์ คือ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร(๔) ดังนั้นจึงนับว่าพระองค์เป็นพระโอรสพระองค์เล็กในสมเด็จพระบรมราชชนกและสมเด็จพระบรมราชชนนี เมื่อแรกทรงพระราชสมภพ ดำรงพระอิสริยยศเป็น “พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้า” ทรงได้รับพระราชทานพระนามจากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปก พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗ ว่า “ภูมิพลอดุลเดช” มีความหมายว่า “พลังของแผ่นดิน เป็นอำนาจที่หาใดเปรียบมิได้”

พุทธศักราช ๒๔๗๑ เมื่อสมเด็จพระบรมราชชนกทรงสำเร็จการศึกษาปริญญาแพทยศาสตรบัณฑิต เกียรตินิยมจากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด (Harvard) แล้ว ได้ทรงนำ ครอบครัวเสด็จจากสหรัฐอเมริกากลับประเทศไทย และได้ประทับ ณ วังสระปทุม ซึ่งเป็นที่ประทับของสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ต่อมาไม่นาน สมเด็จพระบรมราชชนกได้ทรงพระประชวรและเสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ ๒๔ กันยายน พุทธศักราช ๒๔๗๒ ขณะนั้นพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ยังทรงพระเยาว์ พระชนมพรรษายังไม่ถึง ๒ พรรษา

๑ สมเด็จฯ เจ้าฟ้ามหิดลอดุลเดช กรมหลวงสงขลานครินทร์ พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ในรัชกาลปัจจุบันทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้ประกาศเฉลิมพระนามาภิไธย เป็นสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก เมื่อพุทธศักราช ๒๕๑๓

๒ พระนามเดิม สังวาลย์ ตะละภัฏ เมื่อพุทธศักราช ๒๔๗๗ ทรงได้รับการประกาศถวายพระนามว่า “พระชนนีศรีสังวาลย์” เมื่อพุทธศักราช ๒๔๘๑ ทรงได้รับสถาปนาพระอิสริยยศเป็น “สมเด็จพระราชชนนีศรีสังวาลย์” และเมื่อพุทธศักราช ๒๕๑๓ ทรงได้รับสถาปนาพระอิสริยยศเป็น “สมเด็จพระศรีนครินทรา บรมราชชนนี”

๓ ประสูติเมื่อวันอาทิตย์ที่ ๖ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๔๖๖ ณ กรุงลอนดอน สหราชอาณาจักร

๔ เสด็จพระราชสมภพเมื่อวันอาทิตย์ที่ ๒๐ กันยายน พุทธศักราช ๒๔๖๘ ณ เมืองไฮเดลเบอร์ก ประเทศเยอรมนี