ปี 2562 : โครงการพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเพื่อบริหารจัดการทรัพยากรน้ำตามแนวพระราชดำหริโดยชุมชนอย่างยั่งยืน

16/03/2021

ชุมชนเพชรน้ำหนึ่ง อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี ตัวอย่างการดำเนินงานส่งเสริมโครงสร้างพื้นฐานเพื่อเพิ่มผลผลิตทางการเกษตร

ภาพชุมชนเพชรน้ำหนึ่ง ในอดีตและปัจจุบัน

สภาพพื้นที่เดิมของชุมชนเพชรน้ำหนึ่ง อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี เป็นพื้นที่สนามกอล์ฟร้างกว่า 3,500 ไร่ อยู่ในพื้นที่ลุ่มน้ำเพชรบุรี ลุ่มน้ำย่อยเพชรบุรีตอนบน พื้นที่ชุมชน 3,568 ไร่ ประมาณ 238 ครัวเรือน ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ทำนา ทำไร่ สภาพดินมีลักษณะเป็นดินปนกรวด และลูกรัง จึงไม่สามารถกักเก็บน้ำไว้ใช้ประโยชน์ในพื้นที่ได้เต็มศักยภาพ ประชาชนประสบปัญหาน้ำแล้งและหนี้สินจากเกษตรเชิงเดี่ยว

1)  สร้างต้นแบบระบบบริหารจัดการน้ำแบบสระพวง (สระใหญ่เติมสระเล็ก) โดยวางระบบท่อส่งน้ำ เพื่อกระจายน้ำจากสระ Area 7 (สระเก็บน้ำขนาดใหญ่) ไปยังสระเก็บน้ำขนาดเล็กโดยรอบ รวมระยะทาง 1,000 เมตร ติดตั้งระบบสูบน้ำพลังงานแสงอาทิตย์ ขนาด 3.5 กิโลวัตต์ กระจายน้ำผ่านระบบท่อโดยตรง (เนื่องจากจุดสูบน้ำอยู่สูงกว่าสระเก็บน้ำทุกแปลง)  แทนที่การสูบน้ำขึ้นหอถังสูง ส่งผลให้อัตราการสูบน้ำเพิ่มขึ้นจาก 50 ลิตรต่อนาที เป็น 5,000 ลิตรต่อนาที ย้ายแผงโซล่าเซลล์ 20 แผง ที่ติดตั้งบนพื้นดิน ไปติดตั้งบนแพลอยน้ำ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตพลังงาน และเพิ่มคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำ

แผนผังแสดงการบริหารจัดการน้ำแบบสระพวง

3)  สร้างอาคารบรรจุ และเก็บรักษาผลผลิตผัก ผลไม้ โดยภายในอาคารบรรจุ และเก็บรักษาผลผลิตทางการเกษตร ประกอบด้วย ห้องทำความสะอาด ตัดแต่งผลผลิต ห้องคัดแยกและบรรจุ ห้องเย็นเก็บรักษาผลผลิตที่ 0-10 องศา สามารถวางตะกร้าผักและผลไม้ ได้จำนวน 230 ตะกร้า

ผลการดำเนินงาน

จากการดำเนินงานที่ผ่านมา สามารถบรรเทาความขาดแคลนจากภาวะภัยแล้ง และฝนทิ้งช่วง ให้กับชุมชน 238 ครัวเรือน พื้นที่รับประโยชน์ 3,568 ไร่ เพิ่มปริมาณน้ำสำรอง 150,000 ลูกบาศก์เมตร สร้างความมั่นคงในอาชีพ

เมื่อสาธารณูปโภคพร้อม มีหลักประกันและผลประกอบการรูปแบบกลุ่มที่เกษตรกรร่วมกันสร้าง สามารถต่อรองราคาในระบบตลาดกลางได้ เกิดกำไรจากการจำหน่ายผลผลิตทางการเกษตร ชุมชนจึงได้รับการพักชำระหนี้จากธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์

ปัจจุบันชุมชนรวมกลุ่มการผลิต ภายใต้ชื่อ “วิสาหกิจชุมชนสหพันธ์เกษตรกรเพชรน้ำหนึ่ง” สมาชิก 22 ราย วางแผนการผลิตบนพื้นที่  900 ไร่ วางแผนขยายช่องทางการตลาด มีผลผลิต 11 รายการ ประกอบด้วย ชะอม กะเพรา ตำลึง ผักกูด มะละกอดิบ  พริกขี้หนูสวน  มะเขือเปราะ มะเขือม่วง มะเขือเทศ เชอรี่แดง และแตงกวา ส่งขาย บริษัทสุวรรณชาด จำกัด (โกลเด้น เพลซ) 3 สาขาในจังหวัดเพชรบุรี 4 สาขาในกรุงเทพมหานคร เกิดรายได้กับสมาชิกวิสาหกิจฯ ประมาณ 20,000 บาทต่อเดือน